Obuwie ochronne i robocze - informacje ogólne, podział, normy
Obuwie ochronne to jeden z najważniejszych elementów stroju roboczego. Jego odpowiedni dobór zapewnia nie tylko komfort pracy, ale również zdecydowanie większe bezpieczeństwo. Chroni stopy przed negatywnym wpływem różnorodnych czynników, mogących powodować szereg uszkodzeń. Buty ochronne zabezpieczają przed działaniem niskich i wysokich temperatur oraz wilgoci, ale przede wszystkim przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i oparzeniami. Najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, gdy jeden model obuwia posiada cechy zapewniające ochronę przed kilkoma rodzajami zagrożeń jednocześnie.
Na jakość ochrony i jej zakres wpływa przede wszystkim dobór użytego materiału, konstrukcja buta oraz zastosowanie dodatkowych elementów: wkładek antyprzebiciowych, podnoska, ochrony kostki i śródstopia.
Obuwie robocze różni się od obuwia ochronnego tym, że nie jest taktowane jako środek ochrony indywidualnej (ŚOI). Nie posiada tym samym cech zabezpieczających użytkownika w takim stopniu jak ŚOI. Jest przeznaczonego do użytku w miejscu pracy ale pod uwagę bierze się w jego przypadku jedynie względy technologiczne i sanitarne, nie cechy ochronne. Często jego głównym zadaniem jest zabezpieczenie prywatnego obuwia pracowników przed zabrudzeniem lub zniszczeniem.
Podział obuwia ochronnego
Obuwie ochronne można dzielić wg różnych kryteriów, wynikających z obowiązujących te produkt norm.
1. Podział ze względu na konstrukcję:
- półbuty,
-
trzewiki,
-
buty,
-
buty do kolan,
-
buty z przedłużoną cholewką.
2. Podział ze względu na przeznaczenie:
- obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi,
-
obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi,
-
obuwie chroniące przed czynnikami biologicznymi,
-
obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi,
-
obuwie chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym,
-
obuwie chroniące przed czynnikami atmosferycznymi,
- obuwie antyelektrostatyczne przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem,
- obuwie antystatyczne chroniące przed efektem ESD (wyładowanie elektrostatyczne).
3. Podział ze względu na poziom zagrożeń, przed którymi ma chronić obuwie:
-
obuwie bezpieczne (klasa ochrony S - "safety").
Wymagania dotyczące obuwia bezpiecznego określają normy: PN-EN ISO 203452.
Obuwie bezpieczne musi posiadać:
- podnosek chroniący w przypadku uderzeń z energią 200 J,
- w klasie S1 but ma ponadto zabudowaną piętę oraz podeszwę o właściwościach elektrostatycznych i pochłaniających energię,
- w klasie S2 but ma dodatkowo zdolność wchłaniania wody i wilgoci,
- w klasie S3 but wyróżnia się dokładnie urzeźbioną podeszwą oraz wkładką antyprzebiciową.
-
Obuwie ochronne (klasa ochrony P - "protective")
Wymagania dotyczące obuwia ochronnego określa norma PN-EN ISO 20346.
Obuwie bezpieczne musi posiadać:
- podnosek chroniący w przypadku uderzeń z energią 100 J
- pozostałe właściwości analogiczne do tych, które charakteryzują obuwie bezpieczne
-
Obuwie zawodowe (klasa ochrony O - "occupational"), często określane jako obuwie robocze
Wymagania dotyczące obuwia zawodowego określa norma PN-EN ISO 20347.
- obuwie zawodowe nie musi posiadać podnoska - przeznaczono je do codziennej pracy w miejscach, gdzie nie wymaga się ochrony palców stopy,
- pozostałe właściwości analogiczne do tych, które charakteryzują obuwie bezpieczne i ochronne.
Wymagania norm obuwia bezpiecznego
| SB | Wymagania podstawowe: podnosek wytrzymujący uderzenia z energią 200J oraz zgniecenie do 15 kN |
| S1 | SB + zabudowana pięta, właściwości antyelektrostatyczne + absorpcja energii w obszarze pięty |
| S1P | S1 + odporność podeszwy na przebicie z siłą 1100 N |
| S2 | S1 + nieprzepuszczalność wody przez czas do 60 minut |
| S3 | S2 + odporność podeszwy na przebicie z siłą 1100 N + urzeźbiona podeszwa |
| S4 | Podstawowe właściwości + właściwości antyelektrostatyczne + absorpcja energii w obszarze pięty |
| S5 | S4 + odporność podeszwy na przebicie + urzeźbiona podeszwa |
Dodatkowe właściwości obuwia wraz z symbolami.
| A | Obuwie antyelektrostatyczne. |
| AN | Ochrona kostki. |
| C | Obuwie prądoprzewodzące. |
| CR | Odporność wierzchu na przecięcie ostrym przedmiotem. |
| E | Absorpcja energii w części piętowej. |
| FO | Odporność podeszwy na olej napędowy. |
| I | Obuwie elektroizolacyjne. |
| CI | Izolacja spodu od zimna. |
| HI | Izolacja spodu od ciepła. |
| M | Odporność śródstopia na uderzenia. |
| P | Odporność podeszwy na przebicie z silą 1100N. |
| HRO | Odporność spodów na kontakt z gorącym podłożem - temperatura do 300°C. |
| WR | Odporność połączenia wierzchu i spodu obuwia skórzanego na wodę. |
| WRU | Odporność wierzchniej części obuwia na przepuszczalność i absorpcję wody. |
| SRA | Odporność na poślizg na ceramicznym podłożu pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu (SLS). |
| SRB | Odporność na poślizg na stalowym podłożu pokrytym glicerolem. |
| SRC | Odporność na poślizg na obydwu w/w podłożach. |
Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20345 - V oznacza spełniony parametr.
|
|
SB | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 |
|
Podnosek do 200J |
V | V | V | V | V | V |
|
Odporność na przebicie podeszwy |
V | V | ||||
|
Zabudowana pięta |
V | V | V | V | V | |
|
Odporność na benzyny, oleje, rozpuszczalniki organiczne |
V | V | V | V | V | V |
| Właściwości antyelektrostatyczne | V | V | V | V | V | |
|
Absorpcja energii w części piętowej |
V | V | V | V | V | |
|
Przepuszczalność i absorpcja wody |
V | V | ||||
|
Wodoszczelność
|
V | V |
Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20346 - V oznacza spełniony parametr
|
|
SB | S1 | S2 | S3 | S4 | S5 |
|
Podnosek do 200J |
V | V | V | V | V | V |
|
Odporność na przebicie podeszwy |
V | V | ||||
|
Zabudowana pięta |
V | V | V | V | V | |
|
Odporność na benzyny, oleje, rozpuszczalniki organiczne |
V | V | V | V | V | V |
| Właściwości antyelektrostatyczne | V | V | V | V | V | |
|
Absorpcja energii w części piętowej |
V | V | V | V | V | |
|
Przepuszczalność i absorpcja wody |
V | V | ||||
|
Wodoszczelność
|
V | V |
Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20347 - V oznacza spełniony parametr.
|
|
OB | O1 | O2 | O3 | O4 | O5 |
|
Podnosek do 200J |
||||||
|
Odporność na przebicie podeszwy |
V | V | ||||
|
Zabudowana pięta |
V | V | V | V | V | |
|
Odporność na benzyny, oleje, rozpuszczalniki organiczne |
||||||
| Właściwości antyelektrostatyczne | V | V | V | V | V | |
|
Absorpcja energii w części piętowej |
V | V | V | V | V | |
|
Przepuszczalność i absorpcja wody |
V | V | ||||
|
Wodoszczelność |